Czy Minister Finansów odpowie Obrońcy Praw eBooków?

W dniu 24 stycznia 2012 r. Przemysław Wipler złożył interpelację do Ministra Finansów Jacka Rostowskiego w sprawie opodatkowania książek i ebooków. Niżej publikujemy treść interpelacji.

1. Opodatkowanie książek i ebooków
W ostatnim czasie, rząd podniósł poziom opodatkowania rynku książki. Rządowi nie udało się utrzymać preferencyjnej stawki VAT na książki wynoszącej 0% i od 1 stycznia 2011 r. są one opodatkowane 5% stawką VAT. Ponadto sprzedaż książek elektronicznych, tzw. e-booków opodatkowana jest stawką 23%, co czyni wykorzystanie tych atrakcyjnych nośników informacji dużo mniej konkurencyjnym.

Przemysław Wipler - Obrońca Praw eBooków

Rażąca dysproporcja w opodatkowaniu książek elektronicznych i papierowych wynika ze stosowania przez Ministra Finansów niekorzystnej interpretacji obecnych przepisów. Zgodnie bowiem z art. 41 ust. 2a w związku z poz. 32 załącznika nr 10 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. Nr 54 poz. 535 ze zm.; dalej zwana ustawą o VAT) książki drukowane – wyłącznie książki, oznaczone stosowanymi na podstawie odrębnych przepisów symbolami ISBN, wytwarzane metodami poligraficznymi są opodatkowane stawką VAT wynoszącą 5%. Podobnie, zgodnie z powyższym przepisem w związku z poz. 33 załącznika nr 10 ustawy o VAT objęte stawką obniżoną są książki wydawane na dyskach, taśmach i innych nośnikach oznaczone stosowanymi na podstawie odrębnych przepisów symbolami ISBN. Jednocześnie ustawodawca nie objął stawką obniżoną wprost książek elektronicznych, które nie mają formy fizycznej tj. tzw. e-booków. Jednakże, biorąc pod uwagę praktykę organów podatkowych w tym zakresie, można ustalić, że sprzedaż e-booków jest opodatkowana stawką VAT 23%.

Sytuacja ta jest wynikiem wykładni przepisów stosowanej przez Ministra Finansów, zgodnie z którą transakcja polegająca na pobraniu przez klienta książki elektronicznej ze strony internetowej księgarni bądź sklepu internetowego stanowi świadczenie usług opodatkowane podstawową stawką VAT 23%. Takie stanowisko Ministra zostało sformułowane m.in. w wydawanych w indywidualnych sprawach podatników interpretacjach przepisów prawa podatkowego, m. in w interpelacji indywidualnej Ministra Finansów z dnia 29 września 2011 r. nr IPPP2/443-802/11-2/KG, w której Minister odmówił podatnikowi dokonującemu sprzedaży e-booków prawa do stosowania obniżonej stawki VAT.

2. Zarys sytuacji na polskim rynku wydawniczym
Rynek wydawniczy w Polsce przeżywa recesję, do czego przyczynił się m.in. chaos w przepisach podatku VAT obowiązujący w 2011 r. (zob. Ł. Gołębiewski, „Najgorszy rok dla książki”, [w:] Rzeczpospolita z 6.01.2012). W wyniku m.in. spadku poziomu czytelnictwa w Polsce oraz jednoczesnego wzrostu poziomu opodatkowaniu książek tylko w ubiegłym roku zlikwidowane zostały dwie duże oficyny wydawnicze, natomiast kolejna znajduje się na skraju bankructwa.

Ponadto, Jak pokazują statystyki, średnia cena detaliczna książek stale rośnie: od 22,2 zł w 1998 r. do 30,5 zł w 2007 r. (Ł. Gołębiewski, K. Frołow, Rynek książki w Polsce 2008. Wydawnictwa, „Biblioteka Analiz”, październik 2008.). Jest to spowodowane m.in. rosnącymi kosztami wydawnictwa książek w formie tradycyjnej, co skutkuje koniecznością wybierania alternatywnych form publikacji przez wydawców.

Obniżenie stawki VAT na e-booki może przyczynić się do obniżenia cen książek elektronicznych o ok. 40% względem cen książek w formie tradycyjnej, przy zachowaniu struktury wynagrodzeń na poszczególnych etapach łańcucha produkcji (od wytworzenia do dystrybucji detalicznej) i w konsekwencji do obniżenia średniej ceny książek wydawanych we wszystkich formach.

Obecnie e-booki stanowią zaledwie 5% całkowitego rynku książki w najbardziej rozwiniętych pod tym względem Stanach Zjednoczonych. Podobnie, obecnie udział sprzedaży e-booków w rynku książki w państwach członkowskich Unii Europejskiej jest relatywnie niski. Przykładowo, we Francji udział sprzedaży e-booków w całkowitej sprzedaży książek wynosi 3%. Jednocześnie, biorąc pod uwagę obecną dynamikę wzrostu, szacuje się, że udział sprzedaży wydawnictw elektronicznych do 2015 r. wynosić będzie między 15% a 25% światowego rynku książki.

Utrzymanie obecnej dysproporcji podatkowej spowoduje nie tylko utrudnienie rozwoju e-wydawnictw w Polsce, ale może skutkować ograniczeniem czytelnictwa. Jak bowiem wskazują badania przeprowadzone w Stanach Zjednoczonych, elektroniczne wydanie jest jedyną formą książki, której popularność stale rośnie. Łatwo przewidzieć, że podobny scenariusz będzie miał miejsce w Polsce, wraz z rozwojem branży książek elektronicznych, który w środowiskach kultury już porównywany jest do rewolucji Gutenberga (Kongres Kultury Polskiej 2009, „Raport o stanie kultury. Przemysł Książki”, grudzień 2008).

3. Dostępne argumenty prawne
Wprowadzenie obniżonej stawki VAT na e-booki leży w interesie polskich podatników, będzie sprzyjać rozwojowi rynku wydawniczego oraz może przyczynić się do rozwoju poziomu czytelnictwa w Polsce. Jednocześnie obniżenie stawki VAT na książki elektroniczne nie będzie sprzeczne z prawem wspólnotowym. Wręcz przeciwnie, zmiana przepisów w zakresie opodatkowania książek elektronicznych, w świetle obowiązujących zasad wspólnego systemu od wartości dodanej wydaje się koniecznością. Przepisy wspólnotowe nakazują bowiem równe traktowanie podobnych towarów (a zatem również książek papierowych i książek elektronicznych) na gruncie przepisów podatku VAT.
Zgodnie bowiem z zasadą wyrażoną w pkt 7 preambuły do Dyrektywy 2006/112/WE, zgodnie z którym nawet jeżeli stawki i zwolnienia nie zostaną całkowicie zharmonizowane, wspólny system VAT powinien pozwolić na osiągnięcie neutralnych warunków konkurencji, w takim znaczeniu, że na terytorium każdego państwa członkowskiego podobne towary i usługi podlegają takiemu samemu obciążeniu podatkowemu, bez względu na długość łańcucha produkcji i dystrybucji.

Sformułowana w dyrektywie zasada neutralności fiskalnej została potwierdzona w licznych wyrokach Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dawniej ETS). Przykładowo należy przywołać orzeczenia w sprawach C-283/95 Fischer, C-267/99 Christiane Adam, w sprawach połączonych C-453/02 Linneweber i C-462/02 Akriditis, C-481/98 Com/France, w sprawach połączonych C-259/10 i C-260/10 The Rank group.

4. Przykłady Francji i Luksemburgu
Ponadto, należy odwołać się do doświadczeń innych państw członkowskich w zakresie opodatkowania e-booków, które pokazują, że możliwe jest na gruncie obowiązujących przepisów wspólnotowych wprowadzenie stawki obniżonej na e-booki. Od początku tego roku książki elektroniczne opodatkowane są stawką obniżoną we Francji i Luksemburgu.

Francja uchwaliła przepisy w zakresie opodatkowania książek elektronicznych już w listopadzie 2010 r., powołując się na wspólnotową zasadę neutralności fiskalnej. Z kolei Luksemburg, wprowadzając stawkę obniżoną na sprzedaż książek elektronicznych, przywołał Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego, Rady i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 6 grudnia 2011 r. w sprawie przyszłości podatku VAT „W stronę prostszego, solidniejszego i wydajniejszego systemu podatku VAT” (KOM (2011) 851 wersja ostateczna). W dokumencie tym, Komisja Europejska wskazała szereg zasad przewodnich, które powinny docelowo obowiązywać we wspólnym systemie podatku od wartości dodanej, w tym zasadę, zgodnie z którą „podobne towary i usługi powinny podlegać takiej samej stawce podatku VAT, przy czym należy w tej mierze wziąć pod uwagę postęp technologiczny, tak aby uzyskać zbieżność pomiędzy środowiskiem online i światem fizycznym”.

Dodatkowym, wspólnotowym argumentem za przyjęciem obniżonej stawki VAT na e-booki jest Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 listopada 2011 r. w sprawie nowelizacji przepisów o podatku VAT w celu pobudzenia jednolitego rynku cyfrowego (nr B7‑0609/2011), w której euro-parlamentarzyści apelują do Komisji Europejskiej o zrównanie stawek VAT na e-booki i książki w formie fizycznej.  Zdaniem, Parlamentu Europejskiego obecna regulacja, której wynikiem jest dyskryminacyjne traktowanie jest niedopuszczalna, biorąc pod uwagę potencjalny wzrost rynku książek elektronicznych.

5. Podsumowanie
Utrzymywanie dysproporcji podatkowej między książkami dystrybuowanymi w formie fizycznej i elektronicznej jest niekorzystne dla rynku wydawniczego w Polsce i wymaga zmiany. Biorąc pod uwagę aktualne tendencje na rynku książki, utrzymanie obecnego stanu prawnego ustalonego w wyniku interpelacji Ministra może doprowadzić do ograniczenia czytelnictwa w Polsce. Ponadto, istnieją poważne wątpliwości, czy interpretacja polskich przepisów pozostaje w zgodzie z przepisami prawa wspólnotowego, a konkretnie z zasadą neutralności fiskalnej wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Wątpliwości te są tym bardziej uzasadnione w związku z odchodzeniem przez niektóre państwa członkowskie od stosowania, zakłócającej konkurencję na rynku wydawniczym, interpretacji przepisów VAT oraz w świetle dokumentów wydawanych przez instytucje Unii Europejskiej.

W związku z powyższym zwracam się z uprzejmą prośbą do Pana Ministra Finansów o odpowiedź na pytania:

1. Czy Ministerstwo Finansów prowadzi badania w zakresie, jaki wpływ na rynek wydawniczy oraz poziom czytelnictwa ma aktualna praktyka organów podatkowych w zakresie opodatkowania książek elektronicznych? Jeśli tak to prosimy o dane źródłowe.
2. Czy Minister Finansów planuje złożyć propozycję zmiany ustawy o VAT w zakresie stawki VAT na dostawę książek elektronicznych?
3. Czy Minister Finansów planuje wyznaczyć stałego pełnomocnika, który będzie w sposób skoordynowany realizować uzasadnione, partykularne interesy Polski w zakresie podatków  na forum Unii Europejskiej?

Przemysław Wipler
Poseł na Sejm RP

Interpelacja w sprawie opodatkowania książek i ebooków (pdf)

Źródło; www.wipler.pl